Укытучы ул б?генге буын бел?н кил?ч?к арасында к?пер салучы, ??мгыятебез алдында а?а зур ?аваплылык й?кл?нг?н.Ч?нки кеше аларга ?зене? и? кадерлесен-газизене? язмышын ышанып тапшыра. Шу?а к?р? алардан ??рвакыт балалар бел?н берг? булу, кешелек тарихы туплаган белем х?зин?се аша аларда д?ньяга а?лы караш, хезм?тк? х?рм?т, югары ?хлак сыйфатлары т?рбиял?? сорала.

Авылымда туып-?ск?н, анда яши, эшли торган кемне ген? очратма, аларны? ??рберсе ?зене? туган ягын, аны? кешел?рен, ?лб?тт?, и? беренче чиратта, укытучыларын, м?кт?бен зур горурлык хисе бел?н иск? ала. Горурланмаслык та т?гел шул. Анда ?з эшен? бирелг?н, тырыш, у?ган м?галлимн?р эшли. Шундыйларны? р?тен? и? беренче чиратта мин ?з гаил?мне? укытучыларын кертер идем.

Эшне? максаты- укытучылар тормышын т?рле яклап ачарга.

Бурычлар:

1. Укытучы гаил?се бел?н ??г?м? оештыру.

2. ?леге м?галлимн?р гаил?се турындагы м?гъл?матны анализларга ??м тарихи справка т?зерг?.

Эшне? структурасы: план, кереш, т?п ?леш, йомгак, кулланылган ?д?бият, документлар ??м фотос?р?тл?рд?н тора.

Эшне? актуаллеге: 2010 нчы ел Татарстан республикасында - укытучы елы булып тарихка кереп калды, шу?а к?р? бу эшне укытучылар династиясен? багышлау бик д?рес дип саныйм. М?г?ллимн?р династиясе бел?н аларны? гаил? ?гъзал?ре ген? т?гел, шулай ук башка кешел?рд? х?б?рдар булырга тиештер дип уйлыйм.

1.М?г?ллимн?р династиясен? а?латма

Гаил? тарихы к?п еллар буе ки? таралган жанр булып санала. ?з эчен? ул кешел?р ?чен м??им булган вакыйгаларны: балалар тууын, гаил?не? барлыкка кил?ен, профессиональ ?лк?д?ге казанышларны ??м башка т?рл? ?ст?м? м?гъл?матлар керт?. Династия турында тупланган м?гъл?матлар аларны? гаил? ?гъзалары ?чен ген? т?гел, шулай ук кил?се буын ?чен д? кызыклы.

Гаил? тарихын ?йр?нг?нд? т?п урынны гаил? ?гъзаларыны? нинди ??н?р бел?н ш?гелл?н?е алып тора. ?зене? ?ти-?нисене? ??н?рен сайлаган кил?се буынга горурланып, ихтирам хисе бел?н карыйлар. ?зене? тормышын балаларга белем бир?г? багышлаган кеше ихтирам хисе уята, шуны? ?чен укытучыларны? ??мгыятт? уз урыны бар. М?г?ллимн?р династиясе: гаил? традициял?рен, ист?лекле ?йберл?р турындагы хик?ятл?рне, газета материаллары ??м башкалар ?з эчен? ала.

Укытучылар династиясе – гаил? ?гъзалары турындагы м?гъл?матлар, аларны? туганлык д?р???сен ачыклау, гаил? эшен д?вам ит?чел?рне? эшч?нлеген? б?ял?м? бир?, ягъни династия т?зел? турындагы м?гъл?матларны туплый.

2.С?ф?ргалиевлар – м?г?ллимн?р династиясе

Безне? нигез Урта Нырты авылында. ?бием Нурания ??м бабам Ханз?ф?р С?ф?ргалиевлар Нырты т?б?гене? фидакарь укытучыларыннан саналдылар. Аларны? ике уллары –?тием Рафис ??м Рамил абый, кызлары – Раил? апа да укытучы ??н?рен сайлаганнар. ?нием д? ?зл?ре кебек педагоглар гаил?сенн?н. ?ниемне? бертуган ике апасы да- укытучылар.

2.1. С?ф?ргалиев Ханз?ф?р С?ф?ргали улы

Бабам 1933 нче елны? 23 нче октябренд? Саба районы Мич?нбаш авылында туган. Аны? балачагы авыр сугыш елларына туры кил?.Сугыш башланган елны а?а бары тик 7 яшь кен? була. Ул елларда кычыткан ?ыю дисе?ме, к?т? к?т? дисе?ме болар берсе д? бабамны урап узмаган.?леге елларны иск? алганда аны? к?зл?ренд? ??рвакыт к?з яше булды. Ул еллардагы м?кт?п тормышын бабам бик авыр дип иск? ала иде, ч?нки м?кт?пл?рд? суык кыш к?не ?с киемн?рен киеп укый идек, язарга к?газ битл?ре ?итм?? с?б?пле газеталарны? ак ?ирл?рен? яза идек – дип иск? ала иде бабам. Ул Арча педагогия училищесын т?мамлап, Югары Утар башлангыч м?кт?бен? укытырга кайта. Белем д?ньясына т??ге адымнарын атлаучы сабыйларга ныклы т?рбия бир? бел?н берг?, халыкны? тормыш-к?нк?решен ?и?ел?йтерг? тырыша, ?лк?нн?рг? шефлык ярд?ме оештыра. Шул елларда ул Казан педагогия институтын т?мамлап, югары белем ала.

Озакламый аны Кер?нне сигезъеллык м?кт?бен? к?чер?л?р. Бернич? айдан ?з хезм?тен т?г?ллек бел?н башкаручы бабама м?кт?п директоры вазифасын кабул ит?рг? туры кил?. Шушы чорда аны? коллектив бел?н эшл?? т??риб?се д? туктаусыз камилл?ш?.

? ике елдан д?рт авылны берл?штерг?н Тукай исеменд?ге колхоз коммунистлары, олы ышаныч к?рс?теп, аны партоешма секретаре итеп сайлыйлар. Со?рак КПСС райкомы бюросы т?къдиме бел?н Саба совхозына партоешма секретаре итеп т?къдим ител?. Х?зер инде т?п эше ?леге вазифа булган секретарьга хезм?т берм?-бер арта – ??р тармак ?чен директор бел?н бертигез д?р???д? ?авап бир?. Шуны? ?стен? авыл халкын укыту, яшь буынны т?рбиял?? к?н ?з?генд? тора, м?гариф, м?д?ният кебек социаль м?сь?л?л?рд? ярд?м к?рс?т?, аларны? эшен яхшыртуда даими эзл?н?, ?з белеме?не к?т?р? сорала.

Партия эшч?нлеге тыелганнан со?, ул ?зен кабат тулысынча м?галллимлек эшен? багышлады - ?бием Нурания Х?ким?ан кызы бел?н Урта Нырты башлангыч м?кт?бенд? кулга-кул тотынышып балаларга белем бир? башлады.

Тынгы белм??че, ??рвакыт халык арасында эшл??че Ханз?ф?р С?ф?ргалиевны? хезм?те даими мактап телг? алынды ??м югары б?ял?нде. Ул хезм?тт?ге у?ышлары ?чен к?п тапкырлар район, м?гариф б?леге тарафыннан мактау к?газьл?ре бел?н б?л?кл?нде.

Бабам тугыз ел элек, каты авырудан со?, вафат булды. Ул гомерене? со?гы сулышына кад?р ?зе яш?г?н, эшл?г?н газиз ?ире, шул т?б?кне? халкы ?чен ?ан атып й?рде, авылларны? тарихын ?йр?нде, кешел?ре турында фактлар туплады. 2003 елда аны? Мич?нбашым – туган авылым диг?н ??м 2007 елда, вафатыннан со?, Нырты ягы – тарихи т?б?к диг?н китаплары басылып чыкты.

2.2. С?ф?ргалиева Нурания Хаким?ан кызы

?бием Нурания Х?ким?ановна Арча педагогия училищесын т?мамлап, озак еллар ?чиле башлангыч, Кер?нне сигезъеллык ??м Урта Нырты башлангыч м?кт?пл?ренд? балалар укытты. Ул барыннан да элек, ?з алдына куелган максатларны тормышка ашыру ?чен т?пле белем бир?че, тир?н фикерле, актив ??м?гать эшлеклесе. Балаларга тормыш-

та ?з юлын табарга булышучы, тормыш т??риб?се бел?н башкаларга ?лге, бала к??елен? и? якын кеше була алган педагог. 30 елдан артык балаларга белем бирг?н ?бием б?ген лаеклы ялда.

2.3. С?ф?ргалиев Рамил Ханз?ф?р улы

Рамил абый –гаил?д? и? ?лк?н бала. Балалар арасында да и? беренчел?рд?н булып ул укытучы ??н?рен сайлый. Рамил Ханз?ф?рович башта Арча педагогия училищесын, аннан со? КДПИ ны? география б?леген т?мамлый. Хезм?т юлын ул Завод-Нырты урта м?кт?бенд? башлый. Бернич? ел Урта Нырты башлангыч м?кт?бенд? д? укыта. Б?генге к?нд? 28 ел стажлы педагог , Завод-Нырты урта м?кт?бенд? география ф?ненн?н белем бирде. ?з хезм?тене? остасы булган Рамил абый башкалар бел?н т??риб? уртаклаша, ??н?ри ?рн?кл?рен т?къдим ит?, ки??шл?ш?, ?н? шулай туктаусыз эзл?н?л?р аша т??риб? туплый, заман бел?н берг? атлый ул. Х?зерге вакытта ул лаеклы ялда.

2.4. Сафаргалиев Рафис Ханз?ф?р улы

?тием Рафис Ханз?ф?р улы С?ф?ргалиев абыйсы бел?н апасы укытучы ??н?рен сайлагач, ?з юлын бу тармак бел?н б?йл?м?ск? була.??м Лаеш авыл ху?алыгы техникумына кереп ?зен ?ир кешесен? багышлый.Совет Армиясенд? х?рби бурычын ?т?п кайтканнан со? читт?н торып Авыл ху?алыгы академиясен бетер?. Саба совхозында баш аграном, аннан Олы Нырты авыл Советы р?исе булып эшли.?нием бел?н гаил? корганнан со? аларны? уй-тел?кл?ре, кичерешл?ре м?кт?п тормышы бел?н б?йл?н?.??м ?тиемд? укытучы булу тел?ге уяна.Ул ?зене? тел?ген чынга ашырып 2 нче югары белем ала, Казан д??л?т педагогия университетыны? биология факультетына укырга кер?.Завод-Нырты, Урта Нырты м?кт?пл?ренд? м?галлимлек итте.

?тием кил?ч?к буын ш?хесен ?стер?г?, белемле, намуслы кеше ?зерл??г? ??рвакыт зур игътибар бирде, я?алыкка даими омтылып эшл?де: педагогикада матур казанышларга ирешк?н укытучыларны? т??риб?сен ?йр?н?не, ?зене? хезм?т алымнарын туктаусыз камилл?штер?не изге бурычы итеп куя иде. Х?зерге вакытта ?тием Олы Нырты ?ирле ?зидар? башлыгы. Бу эше д? аны? м?кт?п, балалар бакчасы бел?н б?йл?нг?н.Укыту-т?рбия процессында туган проблемаларны чиш? юлларын м?кт?п директорлары, бакча м?дирл?ре бел?н берг? ?ыелышып у?ай х?л ит?л?р.

2.5. С?ф?ргалиева Раил? Ханз?ф?р кызы

Раил? апа Ханз?ф?ровна да ?ти-?нисе ??н?рен ?зл?штерде. Ул туганнарыны? гына т?гел, ?зе укыта торган белем йортыны? да горурлыгы, таянычы, х?рм?тк? лаек кешесе. Хезм?т юлын Урта Нырты башлангыч м?кт?бенн?н башлады. Б?генге к?нд? Казан ш???рене? 2 нче гимназиясенд? яшь буынга белем бир? - башлангыч сыйныфларны укыта..

Раил? Ханз?ф?ровна гади укытучы гына т?гел. Кир?к ик?н кырыс, тал?пч?н д? була бел?, кир?к ик?н йомшак, шаян, ?ор к??елле кешег? ?йл?н?. Ул безне? ?ниебез, ? ?ти-?нил?ребезне? якын дусты,- дил?р укучылары аны? турында.

2.6. С?ф?ргалиева Фирдания Миннемулла кызы

?нием С?ф?ргалиева (Галялетдинова) Фирдания Миннемулла кызы Завод-Нырты сигезъеллык м?кт?бен 1984 елда т?мамлап Арча педагогия училищесына укырга кер?. Апалары Фирая ??м Эльмира бу вакытта бу училищены бетереп эшли башлаган булалар инде.?нием апалары ??м беренче укытучысы М?н?в?р? Мингаз кызы ?рн?генд? укытучы ??н?рен сайлаган. Ул беренче укытучысы турында Йомшак тавышлы, м?лаем, й?зенд? ??рвакыт елмаю булганы ?чен без аны бик яраттык -дип иск? т?шер?.

Арча педучилищесын 1988 елда т?мамлап хезм?т юлын Завод-Нырты м?кт?бенд? ?лк?н пионервожатый булып эшли башлый. Читт?н торып КГПИ ны? математика ??м информатика факультетын т?мамлый т?мамлый. ?ле кайчан гына ?зе т?мамлаган м?кт?пт? укытучы булу бик кыен да, ?айлы да була а?а. Бер ?к вакытта укытучы да син, укучы да.?зе?не укыткан укытучылар ??р адымы?ны сынап, к?з?теп торалар. Ки??ш сорарга туры килс?,алар а?а ??рвакыт ярд?м ит?л?р. Ул ?з эшен бик яратып башкара. Т?рле ?ыеннар,класстан тыш чаралар, ист?лекле к?нн?рг? багышлаган кич?л?р ?тк?р?.

?нием бу гаил?не? т?п нигезен? килен булып кил?е бел?н д? бик б?хетле. ?бием Нурания С?ф?ргалиева лаеклы ялга чыккач, Урта Нырты башлангыч м?кт?бенд? чын алмаш булды. ?йтк?н ??р с?зен тырыш хезм?те бел?н д?лилли, укучыларга тир?н белем ??м т?рбия бир?д? халык педагогикасына м?р???гать ит?, укытучы-новаторларны? т??риб?сен ?йр?н?, я?адан-я?а ысуллар эзли, камиллекк? омтыла.

?е? яхшы булсын дис??,нигезенн?н ?к нык сал, -диг?н ?йтем бар.Укучыларны? белемн?ре тир?н, ныклы булсын ?чен, башлангыч сыйныфларда ф?нн?рне тир?н ?зл?штерел?е шарт булып тора.?нием моны? ?чен бар к?чен куя. Безне?, ?ч кызыны? беренче укытучысы да – ул минем ?нием.Ул с?йкемле, гади, тыйнак. Безне язарга ,укырга ?йр?т?че , белем серл?рен? т?шендер?че, акны-карадан , яхшыны-яманнан аерырга ?йр?т?че ул.

??р баланы ?з баласыдай якын к?р?.Аларны? кайгы-шатлыкларын уртаклаша. Ул 1нче категорияле, ихтирамга лаек укытучы. 23 ел укыту д?веренд? бик к?п матур хатир?л?рг? бай хезм?т юлым бар, укучыларымны? тормыштагы у?ышына шатланып, к??елле ист?лекл?рг? чумып яшим, - ди ул горурланып.

2.7. Галялетдинова Фирая Миннемулла кызы

?ниемне? апасы Багаутдинова (Галялетдинова) Фирая Миннемулла кызы Арча педагогия училищесын 1980 елда т?мамлый.Читт?н торып КГПИ ны? рус теле ??м ?д?бияты факультетында белем ала.Кукмара районы Туембаш, Шепше??р, К?чимир авылларында башлангыч м?кт?пт? укыта.?зен абруйлы, алдынгы т??риб?не кулланып эш ит?че, тир?н белемле,ки? эрудицияле педагог итеп таныта. Ныклы белем бир? бел?н берр?тт?н балаларда югары ?хлаклылык сыйфатлары, хезм?тне ярату, табигатьне саклау хисл?ре т?рбиял?рг? тырыша.

2.8. Галялетдинова Эльмира Миннемулла кызы

Ахмадуллина (Галялетдинова) Эльмира Миннемулла кызы 1983 елда Арча педагогия училищесын т?мамлап Завод-Нырты м?кт?бенд? математика ф?ненн?н укыта башлый. Читт?н торып КГПИ ны? физика-математика факультетында белем ала. ?з ф?нене? методикасын бик яхшы белг?нлект?н ачык,юллары туры була аны?. ??р балага ш?хес итеп карый бел?, шу?а да укучылары м?ст?кыйль фикерл?рг?, ?з с?зл?рен ?йтерг?, шул ук вакытта яшьт?шл?ре арасында да бер-берсен ты?лый белерг? ?йр?н?л?р.

2.9. Гиниятова Н?рзия Х?ким?ан кызы

Балалар укыту ??м т?рбиял??д? ?зенн?н зур ?леш кертк?н ??м 36 ел гомерен балалар к??елен? белем орлыклары ч?ч?г? багышлаган ветеран укытучы, ?биемне? бертуган апасы Нурзия апа турында язмыйча калу зур хата булыр. Яшь буынга белем бир? эшен? ул бик авыр чорда, 1944 елда, Завод-Нырты ?идееллык м?кт?бен т?мамлап, Сабада укытучылар ?зерл?? курсларында укыганнан со? алына. Килдеб?к, Оет, Олы Нырты башлангыч м?кт?пл?ренд? балаларны укырга-язарга ?йр?т?. Боз кебек м?кт?пк? килеп кер? идек, ягырга утын бик аз иде. Парталар юк, акбур юк... Шушындый шартларда балалар ничек т? белемле булырга, без ничек т? белем бирерг? тырыша идек..., - дип б?генге к?н бел?н чагыштыра ул.

Укыту осталыгын камилл?штер?г?, ?з белемен к?т?р?г? даими игътибар бир?. Башта педагогик училищены, со?ыннан читт?н торып Казан д??л?т университетыны? татар теле ??м ?д?бияты б?леген т?мамлый. Олы Арташ ??м Завод-Нырты урта м?кт?пл?ренд? татар теле ??м ?д?бияты ф?ненн?н укыта.

Нурзия апа тел белгече, ягъни филолог буларак б?тен концертларны, т?рле чараланы, кич?л?рне ?зерл?? бел?н д? шогыльл?н?..?ырлый да, бии д?, с?йли д? .

Тора-бара Кукмара районыны? Т?рк?ш авылындагы егетк? кия?г? чыгып шунда к?чеп кит?. ?мма кайда гына эшл?м?сен, ул ?з ??н?рене? чын остасы итеп таныла. ??р баланы? с?л?тен, ??в?с-омтылышын ?зен? ген? хас сизгерлек бел?н тоеп, индивидуаль эшли, укучысына ш?хес итеп карый бел?, м?ст?кыйль фикерл?рг? ?йр?т?. Яшь буында туган телг?, халкыбызга тир?н м?х?бб?т т?рбиял?рг? тырыша. Лаеклы ялга чыкканчы ?з эшен бик яратып башкара. Кызлары Рузалия, Ф?нзил?, Рахил?, Дил?р? д? м?гариф ?лк?сенд? кайнап яшил?р, педагогик белемле. Рузалия апа –Кукмара районы хакимият башлыгы урынбасары, Ф?нзил? апа- филология ф?нн?ре кандидаты, доцент, Казан д??л?т университетында укыта, Р?хил? Хакимовна- Мамадыш районыны? Олыяз лицеенда директор урынбасары, Дил?р? апа- Кукмара районы м?гариф б?легенд? ИМЦ директоры.

Йомгак.

Бер акыл иясе ?йтк?н: Бернич? айдан у?ыш алыйм дис??- иген ч?ч, ун елдан ?имеш ашыйм дис??- агач утырт, ?ир й?зенд? якты эз калдырыйм дис??- бала укыт. Безне? н?селне? 15 кешесе шушы со?гысын сайлаган.Тел?с? кем укытучы була алмый. М?кт?пт? эшл?? ?чен балаларны ?з бала?дай якын к?рерг?, алар тормышы бел?н яши белерг?, аларны? кайгы-шатлыкларын уртаклаша алырга кир?к. ?ти-?нием укытучы булгач, безг? д? тырышырга туры кил?. Аларны? й?зл?рен кызартасыбыз, борчыйсыбыз килми. ??рвакыт ?д?пле, т?рбияле, белемле булырга омтылабыз.

2010 ел- Укытучы елы иде. ?мма укытучыга, аны? ихтыя?ларына игътибар бу ел бел?н ген? чикл?нм?сен иде. Ч?нки укытучы ??мгыятне? кил?ч?ген ?зерли, ил ??м милл?т гаме бел?н яши, ш?хси тормышын м?кт?п тормышыннан аерылгысыз итеп к?р?. Ул-и? кир?кле, и? гумалы, и? ?аваплы ??н?р иясе. Шу?а к?р? ул даими игътибарга, х?рм?тк? лаек.